Akhisar ilçe Kadın Kolları Başkanı Server Goral yazılı bir basın açıklaması yaparak kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesinin 82. yıldönümünü kutladı.

Goral Açıklamasında; Türk kadını yerel yönetimlerde seçme ve seçilme hakkını 3 Nisan 1930’da Belediye Kanunun kabulü ile birçok batılı hemcinsinden önce elde etmiştir.Kadınlara siyasi hakların verilmesi (1930 Belediye – 1933 Muhtarlık – 1934 Meclis) Kadınların siyasi hayatta seçme ve seçilme hakkını elde etmesi; toplumsal hayatta gerçekleşen Atatürk Devrimleri’nden birisidir.

1930 senesinden itibaren çıkarılan bir dizi yasalarla ilk Belediye seçimlerine katılma, sonra köylerde muhtar olma ihtiyar meclislerine seçilme hakkı tanınan kadınların milletvekili seçme ve seçilme hakları, 5 Aralık 1934 senesinde Anayasa ve Seçim Kanunu’nda yapılan yasa değişikliği ile tanındı.

Kadınlar bu siyasal haklarını ilk kez 1930 senesindeki Belediye seçimlerinde kullandılar. Seçimler, Eylül başından Ekim’in 20’sine kadar sürdü. Şehir meclislerine girebilen kadınlar arasında İzmir seçimlerinde Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF)’nın iki kadın adayı olan Hasane Nalan ve Benal Nevzat Hanımlar ile, İstanbul seçimlerinde CHF adayı olan Rana Sani Yaver (Eminönü), Seniye İsmail Hanım (Beykoz), Ayşe Remzi Hanım (Beyoğlu), Nakiye (Beyoğlu), Latife Bekir (Beyoğlu) Hanımlar vardır.Aydın’ın Çine ilçesine bağlı Demirdere köyünde (Günümüzdeki Karpuzlu ilçesi) yaklaşık 500 oy alarak seçimi kazanan Gül Esin, Türkiye Cumhuriyeti’ndeki ilk kadın muhtar oldu.Türkiye’deki kadınlar milletvekili olabilmek için ilk adımı 1923 senesinde atmışlardı. Bu adım, kadınların 1923 senesinde Nezihe Muhiddin önderliğinde ilk kadın partisi “Kadınlar Halk Fırkası”nı kurma girişimidir. Fakat 1909 Seçim Kanunu sebebiyle bu parti kurma girişimi, Kadınlar Halk Fırkası’nın Türk Kadınlar Birliği adlı derneğe dönüşmesi ile sonuçlanmıştı.1924 anayasası hazırlanırken kadınların milletvekili seçme ve seçilme hakkına sahip olması gündeme geldi ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi(T.B.M.M.) genel kurulunda bu hakların yalnızca erkeklere tanınması fikri ağır bastığından kadınlar siyasal haklar sağlayamadılar.Gerekli yasal değişiklik 1934 senesinde Başbakan İsmet İnönü ve 191 milletvekilinin sunduğu Anayasa ve Seçim Kanununda değişiklik yapılmasını öngören yasa önerisi sonucu gerçekleşmiş oldu. Öneri, 5 Aralık 1934 senesinde Mecliste görüşüldü. Yapılan oylamada, 317 üyeli Meclis’te, oylamaya katılan 258 milletvekilinin tamamının oyuyla değişiklik önerisi kabul edildi. Anayasanın 10. ve 11. Maddeleri değiştirilerek her kadına 22 yaşında seçme, 30 yaşında seçilme hakkı tanındı. Bu anayasa değişiklikleri çerçevesinde İntibah-ı Mebusan Kanunu (Milletvekili Seçimi Kanunu)’nda 11 Aralık 1934 senesinde yapılan değişiklikler sonucu anayasada tanınan haklar seçim kanunuyla da düzenlendi.

Yasanın çıkmasının ardından 7 Aralık 1934 senesinde, Türk Kadınlar Birliği İstanbul’da Beyazıt Meydanı’nda büyük bir kutlama mitingi ve Beyazıt’tan Taksim’e bir yürüyüş düzenledi.Kadınların katıldığı ilk genel seçimleri, 8 Şubat 1935 senesinde yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi (T.B.M.M.) 5. dönem seçimleridir. Bu seçimlerde 17 kadın milletvekili T.B.M.M’ye girdi. 1936 senesi başında boşalan milletvekillikleri için yapılan ara seçimnde emekli öğretmen Hatice Özgenel’in Çankırı milletvekili olarak seçilmesiyle meclisteki kadın milletvekili sayısı 18’e yükseldi.

Türk kadını yerel yönetimlerde seçme ve seçilme hakkını 3 Nisan 1930’da Belediye Kanunun kabulü ile birçok batılı hemcinsinden önce elde etmiştir. Ancak aradan 82 yıl geçmesine rağmen, 2013 yılında, Türk kadınının yerel yönetimlerde ki temsil oranı oldukça az olduğu görülmektedir. Avrupa’da 30 ülkenin yerel meclislerde kadın oranı ortalaması yüzde 23.9 iken, Türkiye’de bu oran sadece yüzde 2.32’dir.” dedi.