TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi, CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülen “Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” üzerine konuştu. Bakırlıoğlu, emeklilere yapılan 2.500 liralık zammın bile yeterli olmadığını belirterek, emeklilerin kira zammını karşılamadığını vurguladı. “Türkiye’de mayıs ayı gıda enflasyonu yüzde 70. Tüm OECD ülkelerinin gıda enflasyonu oranlarını topladığınızda yüzde 71 yapıyor. Böyle bir ülkede, gıda harcamaları emeklilerin toplam harcamasının yüzde 28'iyken, emekliye yüzde 25 zam yapılıyor; el insaf!” dedi.
Vergi Yükü Eşit Dağıtılmıyor
Bakırlıoğlu, Türkiye’de vergi yükünün eşit ve adil dağıtılmadığını ifade ederek, “OECD’ye göre 1965 yılında vergi oranı yüzde 10,6'ymış, 2000'de yüzde 23,5'e, 2015'te yüzde 25'e ve 2022'de yüzde 20,8’e çıkmış. Şu an OECD ortalaması yüzde 34. Türkiye'de vergi yükü OECD ortalamasının altında. Ancak, vergiler adil dağıtılmıyor. Son beş yılda Türkiye'de toplanan vergilerin yüzde 34'ü gelir vergisi, yüzde 66'sı ise dolaylı vergilerden oluşuyor. 2024 tahminlerine göre oranlar değişmiyor. Son beş yılın ortalamasına göre, toplanan vergilerin yüzde 18,5'i gelir vergisinden oluşuyor ve bu yüzde 18,5'in de yüzde 90'ı kaynağından kesilen gelir vergisi. Yani, vergi yükü ağırlıklı olarak ücretliler üzerinde” şeklinde konuştu.
Türkiye’de Gelir Adaletsizliği Var
Bakırlıoğlu, Türkiye'de ciddi bir gelir adaletsizliği olduğunu belirterek, “En yüksek gelire sahip yüzde 20'lik dilim, gelirin yüzde 50'sini alırken, en fakir yüzde 20'lik grup gelirin yüzde 6,2'sini alıyor. Bu, şimdiye kadar görülmemiş bir fark. En düşük gelir grubuna sahip 10 bin lira maaş alan bir emekli ile 80 bin lira maaş alan bir kişinin aynı alışverişi yaptığını düşünelim. Her ikisi de 5 bin liralık alışveriş yaptığında, 10 bin lira gelire sahip olan kişi yüzde 10, 80 bin lira gelire sahip olan kişi ise yüzde 1,25 KDV ödüyor. Vergi yükü adil dağıtılmıyor; bu durum gelir dağılımındaki adaletsizliği de artırıyor” dedi.
Eğitimde Adaletsizlik
Bakırlıoğlu, hane halkı harcamalarına da değinerek, “Türkiye'deki en zengin yüzde 20'lik kesim, harcamaların yüzde 40'ını yaparken, en fakir yüzde 20'lik kesim yüzde 7,2'sini yapıyor. Eğitim harcamalarının yüzde 63'ünü, en zengin yüzde 20'lik kesim yapıyor. En yoksul kesim ise yüzde 1,5; arada 42 kat fark var. Vergideki adaletsizlik, bu durumu daha da körüklüyor. Bu vergi paketinde, adaletsizliği ortadan kaldıracak herhangi bir düzenleme yok. Emekliye verilen zam, emeklinin kira farkını bile karşılamıyor. Temmuz ayında kira artışı resmi olarak yüzde 65. 5.850 lira kira ödeyen bir emekli, kira kontratını yenilerse 3.800 lira kira artışı olacak. Emeklinin 10 bin lira maaşı 12.500 liraya çıksa bile bu artış yeterli değil” dedi.
Vergi Cezalarının Tahsilatı
Bakırlıoğlu, vergi cezası tahsilat oranlarına da değinerek, “Vergi cezalarını artırıyoruz ama tahsil edebiliyor muyuz? 2023 yılı verilerine göre, toplamda tahakkuk eden cezalar 529 milyar lira, bunun 365 milyar lirası vergi cezası. Ancak tahsilat oranı sadece yüzde 8,5. 2024'ün ilk yarısında tahakkuk eden vergi cezaları 404 milyar 762 milyon lira, tahsilat ise 29 milyar 575 milyon lira, oran yüzde 7,3. Vergi cezalarını tahsil edemedikten sonra artırmanın ne anlamı var?” dedi.
Vergi Cenneti Listesi Hazırlamak İçin Ne Bekleniyor?
Bakırlıoğlu, getirilen vergi paketinde 200 milyar liralık bir gelirden bahsedildiğini belirterek, “Bu gelirle ücretlilerin vergi yükü hafifletilebilirdi. Neden yapmıyoruz? Ücretlilerin vergi dilimleri değiştirilerek yük hafifletilebilirdi. Ayrıca, Kurumlar Vergisi Kanunu madde 30/7'ye göre vergi cennetleri listesi Cumhurbaşkanı tarafından hazırlandığında, bu cennetlere kaçan sermayeden yüzde 30 oranında vergi kesintisi yapılabilir. 18 yıldır Cumhurbaşkanının bu listeyi hazırlamasını bekliyoruz. Vergi cennetlerine kaçan para için 200 milyar dolardan, 300 milyar dolardan bahsediliyor. Bunun yüzde 30'u geri gelse, 50-60 milyar dolar geri gelir ve bugün konuştuğumuz pek çok şeyi konuşmazdık” dedi.