İzmir, Aydın, Manisa, Muğla ve Balıkesir'deki bu kurumların ortaklaşa imzaladığı deklarasyonla, dökme ve varilli zeytinyağı ihracat yasağının sektöre verdiği zararlar dile getirildi ve yasağın hemen kaldırılması gerektiği vurgulandı.
Ortak Deklarasyonun Detayları
Deklarasyonda, 1 Ağustos 2023 tarihinde getirilen dökme ve varilli zeytinyağı ihracat yasağının yaklaşık 10 aydır sürdüğü belirtilerek, 2023/24 sezonunda Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi’nin belirlediği 185 bin ton rekolte, bir önceki rekor üretimin olduğu yıldan devreden 170 bin ton stok ve Suriye’den gelen 30 bin ton ile toplam 385 bin ton zeytinyağı arzının olduğu vurgulandı. Tahmini 60 bin ton zeytinyağı ihracatı ve 125 bin ton iç tüketim ile önümüzdeki sezona 200 bin ton zeytinyağı stoku devredeceği, bu miktarın iç piyasanın talebini karşılayacağı gibi ihracat yapılmasına da imkan sağlayacağı belirtildi.
İhracat Kaybı ve Pazar İtibarı
İspanya ve diğer üretici ülkelerde yaşanan rekolte kayıpları ve ülkemiz üretimindeki artışın, Türkiye’nin ihracat yapması için önemli bir fırsat sunduğuna dikkat çekilen açıklamada, dünya fiyatlarının 10 Avro seviyesindeyken ihracat yapma fırsatının kaçırıldığı vurgulandı. Zeytinyağı ihracat kısıtlamasının, zeytinyağlarının uygunsuz koşullarda stoklanmasına ve kalite kaybına neden olduğu, bu süreçte yaklaşık 400 milyon avro kaybedildiği belirtildi.
Tedbir kararı alındığında 180 TL olan zeytinyağı tüketici fiyatının, yasağın devam etmesiyle 350 TL seviyelerine çıktığı ifade edildi. İhracatın 2022/23 sezonunda 150 bin ton iken, 2023/24 sezonunda yüzde 70 civarında azaldığı vurgulandı.
Gelecek İçin Öngörüler
Deklarasyonda, Türkiye’de 2024/25 sezonunda 400 bin tonun üzerinde rekolte beklendiği ve mevcut stoklarla birlikte 650 bin ton zeytinyağı varlığı olacağı, bu şartlarda zeytinyağlarının hızla değer kaybedeceği ve sızma zeytinyağlarının rafinajlık hale geleceği ifade edildi. Türkiye’nin zeytin ağacı varlığını 200 milyona çıkardığı ve gelecekte 650 bin ton zeytinyağı ve 1 milyon 200 bin ton sofralık zeytin rekoltesi öngörüldüğü belirtildi.
Yasak Sürerse Ülke Kaybedecek
Deklarasyonda, 2024/25 sezonunda dünya genelinde 3,5 milyon ton üretim öngörüldüğü ve rekolte yüksekliği nedeniyle ihracat fiyatlarının düşebileceği vurgulandı. Tedbir kararının devam etmesi durumunda sektörün tüm paydaşlarının ve ülkenin zarar göreceği ifade edildi. Türk zeytinyağı sektöründe üretici, sanayici ve ihracatçıların tek ses olarak, “Dökme ve varilli zeytinyağı ihracatındaki tedbir kararı yarına bırakılmadan bugün kaldırılmalıdır” çağrısı yaptığı belirtildi. Tarım ürünlerinde ihracatın çiftçinin sigortası olduğu, zeytinyağı başta olmak üzere birçok tarım ürününde fiyat istikrarının ihracat sayesinde sağlandığı ve üreticinin sigortasının elinden alınmaması gerektiği vurgulandı.
Deklarasyona İmza Atan Kurumlar ve Yöneticileri
Deklarasyona İzmir, Aydın, Manisa, Muğla ve Balıkesir’deki oda, borsa, ihracatçı birlikleri ve zeytincilik sektöründeki diğer kurumlar imza attı. Bu kurumlar, sektörün karşı karşıya olduğu sorunların çözümü için birlik ve beraberlik içinde hareket ettiklerini belirtti.
