Kastamonu, yüzyıllar boyunca Batı Karadeniz’de idari ve ekonomik bir odak noktasıydı. Osmanlı dönemindeki vilayet yapısı, bugünün Bolu, Çankırı ve Sinop illerini de içine alacak kadar genişti. Modern döneme gelindiğinde bu geniş ölçek aşamalı biçimde daraldı. 1907’de Bolu’nun ayrılması, 1918’de ise Çankırı ve Sinop’un il olmasıyla Kastamonu’nun sınırları bugüne yakın bir biçim kazandı.
Cumhuriyet’le gelen düzen: 12 ilçeli başlangıç
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonra 1924 Anayasası, ülke genelinde idari kademeleri netleştirdi. Kastamonu bu çerçevede merkezle birlikte 12 ilçeden oluşan bir il olarak şekillendi. Bu düzen, kamu hizmetlerinin ölçekli ve erişilebilir biçimde sunulmasının temelini attı; eğitimden güvenliğe, altyapıdan vergi idaresine kadar pek çok alanda kurumsal işleyiş yerleşti.
İlçe sayısındaki artışın dönüm noktaları
1969’da Bozkurt’un, Abana’dan ayrılarak ilçe statüsü kazanmasıyla sayı 13’e yükseldi. 1988’de 3392 sayılı Kanun, İhsangazi, Şenpazar, Pınarbaşı ve Doğanyurt’u ilçe yaptı. 1990’da 3644 sayılı Kanun bu dönüşümü tamamlayarak Ağlı, Hanönü ve Seydiler’i ekledi. Böylelikle Kastamonu, merkez dâhil 20 ilçeli bir yapıya kavuştu. Bu artış yalnızca rakamsal bir genişleme değil; yol, iletişim ve kamu hizmetleri ağının yerelde güçlendirilmesine dönük planlı bir ölçeklendirmeydi.
Kırsal doku ve hizmet ağının bugünkü görünümü
İl genelinde 1072 köy bulunur; bu durum Kastamonu’yu yaygın kır yerleşimleriyle öne çıkarır. Orman işletmeciliği, tarımsal üretim ve kıyı ilçelerinde gelişen turizm, ilin ekonomik çeşitliliğini destekler. İlçeler arasında güçlenen ulaşım bağlantıları ve merkezlerden çevreye yayılan kamu hizmetleri, idari kararların günlük yaşamdaki etkisini somutlaştırır.
İlçelerin tam listesi
Merkez, Abana, Ağlı, Araç, Azdavay, Bozkurt, Çatalzeytin, Cide, Devrekani, Daday, Şenpazar, Taşköprü, Seydiler, İnebolu, Küre, Doğanyurt, Tosya, Pınarbaşı, İhsangazi, Hanönü.
Yazı içeriğindeki bilgilerin bir kısmı Kastamonu Haber sitesinden alınmıştır.