-ODYOMETRİ NEDİR?
Odyometri, hastadaki işitme fonksiyonlarının ölçüldüğü ve bu sayede işitme bozukluğunun tanı ve tedavisinde kullanılan testlere verilen isimdir. Bir diğer deyişle, kulak ve duyma ile alakalı tüm testlere odyometri denir.
-Odyometri testleri hangi durumda uygulanır?
İşitme kaybı; orta kulak enfeksiyonları, genel veya kalıtsal hastalıklar, çeşitli yaralanmalar, yaşlılık gibi sebeplerden meydana gelebildiği gibi, dı şkulak, orta kulak, iç kulak, işitmeye bağlı sinirler veya merkezi sinir sisteminden birinde veya birkaçındaki fonksiyon eksikliğinden de kaynaklanıyor olabilir. Ancak işitme ile ilgili problemler, teknolojinin de yardımıyla kolaylıkla çözülebilmektedir.
-Odyometrik Muayenenin önemi nedir?
Yukarıda belirtilen türde bir sorun karşısında, tanı ve tedavi sürecinde erken teşhis hayati önem taşır. Bu sebeple, kapsamlı bir inceleme ve iyi bir tedavi konusunda titiz davranmak gerekir. Kısacası odyometrik tedavilerde en iyi hizmet, en kaliteli inceleme araçları ve iyi bir hastane seçimi de süreçte önemli rol oynar.
Bir diğer yandan, sebebi bilinemeyen işitme kayıpları da sık karşılaşılan durumlardandır. Aşamalı veya ani işitme kayıplarını önlemenin en önemli yolu, düzenli olarak odyometri testleri yaptırmaktır.
*Odyometri Testleri
İşitme kaybı, sebebi, hasar derecesi, işitme kaybının tipi teşhis edildikten sonra, buna uygun tedavi belirlemek hem tedaviyi kolaylaştırır hem de işitme kaybının artmasının önüne geçer. Bu testler:
Saf ses odyometrisi: Kulakların duyabildiği minimum ve maksimum ses şiddetini belirlemede yardımcı olan testlerdir. Hasta ile odyometrist arasında interaktif şekilde ilerler, odyometrist hastaya sesten yalıtılmış bir ortamda ses dalgaları gönderir ve hatta bu sesleri duyduğu takdirde elindeki butona basar. Hava yolu ölçümleri ile kulak kepçesinden başlayıp beyinde sonlanan ses süreci hakkında bilgi verir. Kemik yolu ölçümlerinde, kulaktan başlayan bir süreç kontrol edilir.
Timpanometri: Dış kulak yolum takılan bir alet ile ölçülmesi demek olan timpanometri orta kulak basıncını ölçmeye yarar.
Stapes Refleksi Ölçümü: Üzengi kemiği olarak bildiğimiz stapesin titreşimleri bu sistem sayesinde kulağa takılan bir prob aracılığıyla gerçekleşir.
Beyinsapı Cevaplı Odyometri: Sese karşı iç kulağın ve beyinsapının verdiği tepkileri elektriksel dalgalar olarak ölçen sistemdir. BERA veya ABR olarak da bilinen ve işitme hakkında kapsamlı bilgi veren bu testin uygulanması ve değerlendirilmesi, tecrübe gerektirir.
-Neden Odyometriste Gitmeliyim?
İşitme organımız, gün içinde farklı dozlarda ve farklı şiddetlerde seslere maruz kalmaktadır. Özellikle yoğun şehir yaşamında, işitme problemlerinin anlaşılması için kapsamlı bir odyometri kontrolünden geçmekte fayda vardır. Unutmamalıyız ki, erken tanı ve teşhis, odyometrik tedavilerde birincil öneme sahip faktördür.
Odyometri nedir; Odyometri işitmenin ölçülmesini ve işitme fonksiyonlarının değerlendirilmesini sağlayan işitme testine verilen isimdir. İşitme ile ilgili test ve ölçümleri kapsar.
-Odyoloji Laboratuvarında Hangi İşlemler Yapılır?
Saf Ses Odyometrisi:(Pto) En sık uygulanan kulak testidir. Her iki kulağın değişik frekanslardaki (ince ve kalın seslerdeki) duyabildiği en az ses şiddetini (duyma eşiği) belirler .Kişiden anamnez alınır ve kişiye test anlatılır. Saf ses eşik odyometrisi testine başlamadan önce kişiye değişik tonlarda sinyal sesleri duyacağı ve duyduğunda elindeki sinyal düğmesine basması söylenir. Test anlatıldıktan sonra teste başlanır. Kişi ses geçirmez bir kabine oturtulur. Bir kulaklık aracılığı ile hastanın kulağına ses verilir. İki kulak ayrı ayrı test edilir ve işitme eşikleri belirlenir. Kişi sesi duyduğu zaman elindeki butona basarak işaret verir. Böylece işittiği ses seviyesi belirlenmiş olur. Bu ölçümde hava yolu ve kemik yolu işitme seviyesi belirlenir. Hava yolu ölçümleri kulak kepçesinden beyine kadar olan işitme yolları hakkında bilgi verir. Kemik yolu ise iç kulaktan itibaren bilgi verir. Hava yolu ve kemik yolu ölçümlerine bakarak işitme kaybının kulağın hangi bölümünden kaynaklandığı hakkında da bilgi edinilir.Hava yolu eşikleri kulağa takılan kulaklık yardımı ile,kemik yolu eşikleri ise mastoid adı verilen çıkıntıya yerleştirilen kemik vibratör yardımı ile belirlenir. İşitme eşikleri belirlendikten sonra eşikler odyogram üzerine işaretlenir.
Konuşma Odyometrisi
İnsan sesini uyarıcı olarak kullanarak değerlendirme yapmaya yarayan teste Konuşma (Speech) Odyometrisi denir. Konuşma odyometrisi yaparken kişiye mikrofon verilir ve okuduğum kelimeleri kişiniden tekrar etmesi istenir. Test anlatımı yapıldıktan sonra teste başlanır. Ayrıca bu test sonuçları işitme cihazı gerekliliğinin tespiti ve ne kadar faydalı olabileceği konusunda önemli bilgiler verir. Uygulanacak işitme cihazının tipi ve modeli konusunda değerlendirilecek önemli skorlardır. SRT SDS,UCL,MCL değerleri belirlenir ve sonuçlar kayıt edilerek bilgisayara aktarılır.
Konuşmayı Alma Eşiği (SRT)
Hastanın kendisine verilen kelimelerin %50’sini doğru olarak işitebildiği ses şiddetidir.
Test şu şekilde uygulanır;
Hastanın saf ses ortalamasının (SSO) 10dB - 15dB üstünde 3 heceli altı kelime verilir. Hasta hepsini doğru olarak tekrarlarsa 5dB şiddet azaltılır ve yeniden 3 heceli başka bir kelime listesi verilir. Bunu da doğru tekrarlarsa 5dB azaltılarak sürdürülür. Hasta 6 kelimeden; örneğin 2’sini doğru yanıtlamış yani %50’nin altına düşmüşse bir önceki basamakta vermiş olduğumuz şiddet hastanın SRT skorunu belirlenir ve kayıt edililr. Kayıt edildikten sonra bilgisayara aktarılır.
Konuşmayı Ayırt Etme (SDS)
Bu test için kişinin SRT eşiğinin üzerine 25dB - 40dB eklenerek, 25 tane tek heceli kelime okunur. Her doğru ve yanlış cevapladığı kelime sayılır ve doğru cevaplar %4 ile çarpılır ve SDS değeri belirlenir. SDS değeri belirlendikten sonra kayıt edilir. Kayıt edilen değerler bilgisayara aktarılır.
En Rahat Dinleme Seviyesi (MCL)
SRT ile rahatsız edici ses seviyesi (UCL) arasında kalan kısım hastanın en rahat dinleme seviyesidir. ( SRT + 25dB – 40dB ).Değer belirlenir ve kayıt edilir.
Rahatsız Edici Seviye (UCL)
Hastanın verilen şiddetten rahatsız olduğu noktadır.; hastanın verilen şiddeti tolere edemediği ses şiddetidir.Değer belirlenir ve kayıt edilir.
Timpanometri: Orta kulağın basıncını ölçmeye yarayan testtir. Ölçümün yapılabilmesi için kulak zarının delik olmaması gerekir. Acısız ve ağrısız bir testtir.Basınç değeri olarak -50 ila +50 arası normal değer olarak kabul edilir.Testte başlamadan önce kişiye test hakkında bilgi verilir ve teste başlanır. Test sırasında kişinin hareket etmemesi ve konuşmaması gereklidir. Dış kulak yoluna sokulan bir prob ile orta kulaktaki basınç ölçülür. Sağ ve sol kulak için ayrı ayrı ölçüm yapılır.Elde edilen değerler kayıt edilir. Bu test sırasında kulağa ses gönderilirken dış kulak yolu basıncı değiştirilir ve zar hareketliliği kontrol edilir. Sonuç olarak bir grafi ve basınç değeri elde edilir. Değerler kayıt edildikten sonra bilgisayara aktarılır.Testin sonucunda; kulak zarı ve kulak kemikçiklerinin sağlığı ve işlevi hakkında önemli bilgiler elde edilir.
Akustik Refleks; Dışardan gelen yüksek ses dalgaları kulak zarını ve sonra kemikçikleri titreştirir. Ses şiddeti aşırı yüksekse iç kulağın korunması için üzengi kemikçiğine bağlı olan stapes kası kasılarak üzengi kemiğinin aşırı hareketini engeller ve iç kulağı korumaya alır. Bu duruma akustik refleks adı verilmektedir. Üzengi kemiğinin hareket etmesi ile zarda oluşan hareketler kaydedilerek refleks değerler ölçülür.
Bu test ile şiddetli bir uyarana karşı akustik refleks yollarının ne derecede çalışıp çalışmadığı hakkında bilgi edinilir. Sağ ve sol kulak için ayrı ölçüm yapılır ve değerler belirlendikten sonra kayıt edilir.Kayıt edilen değerler bilgisayara aktarılır.
-Hastalar Hangi Şikayetler ile İlgili Odyometri Merkezine Başvuru Yapıyor?
Tinnitus(Kulak çınlaması)
Kulakta basınç hissedilmesi
İşitme kaybı problemi
-Odyoloji Laboratuvarındaki Cihazlar Hangi Amaçla Kullanılıyor?
Odyometre Cihazı ; işitme duyarlığının ölçülmesi amacıyla kullanılan elektronik cihazlardır. Bu cihazlar sayesinde saf sese ve konuşma seslerine duyarlılık ölçülebilir.
Empedansmetre( timpanometre cihazı);
Timpanometri Testi
Akustik Refleks Testi
-Odym. Esin Kalaycı
